Ik hoop dat ook de kachelmensen eens aan kunnen haken bij dit onderwerp, om ervoor te zorgen dat het qua luchtstroming e.d. ook vanuit die invalshoek het beste gaat werken.
Wel of geen direct zonlicht
De eerste afweging is een direct of indirecte droogmethode en hoewel deze keuze snel gemaakt is, toch voor de volledigheid maar even een uitleg:
Direct
De directe methode droogt voedsel door zonlicht direct op het voedsel te laten vallen, eventueel in een afgesloten doos met een stuk op de zon gericht glas. Door onder een opening te maken stroomt koude lucht de doos in, en door een opening aan de bovenkant stroomt warme (vochtigere) lucht weer weg.
Indirect
De directe methode zorgt ervoor dat voedsel niet direct aan zonlicht blootgesteld wordt. Dat komt de voedingswaarde van het voedsel ten goed. Verschillende vitaminen breken af zodra het voedsel waarin het zit wordt blootgesteld aan zonlicht.
De indirecte methode bestaat uit een donkere kast met trays / lades waarin het voedsel zit en ook hier een toevoer van door de zon opgewarmde (relatief droge) lucht en afvoer van (relatief vochtige) elders in de kast.
De voorkeur gaat uit naar de indirecte methode, smaak en voedingsstoffen blijven (veel) beter bewaard.
Manieren van luchtinlaat en luchtstroom
Dan een andere keuze die gemaakt dient te worden en dat is een vrij fundamentele wat mij betreft en het gaat over de manier van luchtstroom door de kast heen. Als het over indirecte drogers gaat zijn er zoals ik kan zien grofweg 2 modellen te onderscheiden met het verschil in de manier waarop de luchtstroom door de droogkast gaat.
Van onder naar boven (ik noem hem even up-only)
De eerste methode is er eentje met een opgaande collector die van onder (koude) lucht aantrekt. De collector (een bak, afdgedekt met plexiglas en van binnen zwart) verwarmt de lucht, die daarna de droogkast instroomt. Bovenin de kast kan de (vochtiger) lucht de kast weer uit, eventueel via een schoorsteen, wat de doorstroming verhoogt.
Hier een tekening van deze methode.
Van boven naar onder, en weer naar boven (ik noem hem even up-down-up)
Bij de tweede methode komt de lucht ook onderaan de collector. De collector bestaat eveneens uit een (plexi)glasplaat met daarachter een stuk zwart metalen plaat. Het is verschil is in dit geval dat direct hierachter de droogkast zich bevindt. De warme licht stijgt door de collector heen naar een opening die zich bovenin de droogkast bevindt. De lucht komt dus boven binnen, koelt af, daalt, neemt vocht mee en via een schoorsteen die onderaan in de achterkant van de kast begint (de hele achterkant is een groot kanaal) wordt de vochtige lucht naar boven afgevoerd.
Hier een tekening van de tweede methode.
12 Ambachten heeft een voorbeeld van de laatste, zie hier. Ook zijn er wat videos te vinden van mensen met verschillende typen drogers. Hier eentje (in het Engels) die 1 van het eerste type laat zien en 2 van het laatste type.
Mijn afwegingen voor de één of de ander:
- Bij up-only heb je vlgs mij het minste obstructie van luchtstromen, waardoor de luchtstroom het hardst zal zijn. Als de collector de lucht maar genoeg op kan warmen, is een sterke luchtstroom ideaal, de vochtige lucht wordt snel afgevoerd
- Bij up-down-up wordt het totale apparaat minder hoog. Dit is vooral bij een groot collectoroppervlak (een hogere collector) fijn. Ik zou meer laden willen en ook meer afstand tussen de laden zodra er grover spul in kan. Dat zou bij de afmetingen van mijn laatste droger (van het up-only ontwerp) niet meer kunnen, hij zou te hoog worden
- Bij up-down-up kun je een metalen plaat positioneren, die geeft stralingswarmte af aan de binnenkant, wat een extra vorm van verwarming is. Bij up-only heb je alleen convectie van opgewarmde lucht
- Bij up-down-up is er minder plaatmateriaal nodig omdat de collector en de kast aan elkaar vastzitten
- Up-down-up is makkelijker draaibaar te maken, omdat hij handzamer is zou ik zeggen. Is eventueel fijn om te doen om de invalshoek te wijzigen. Ik denk dat dat in ons geval hier niet veel zal gebeuren overigens.
Overige afwegingen
- Isoleren of niet: mijn vorige kast heb ik geïsoleerd van alle kanten. Vraag is of dit veel zin heeft. Hoeveelheid materiaal neemt enorm toe (isolatiemateriaal, plaatmateriaal buiten en binnen).
- Hoe belangrijk is het om het geheel hermetisch af te sluiten / luchtdicht te maken. Dat heb ik wel geprobeerd bij mijn vorige droger, maar hoe belangrijk is het echt?
- Bij up-down-up lijkt het logisch de collectorplaat van metaal te maken. Zou het bij het up-only ontwerp echt nodig zijn, of is gewoon een zwartgeschilderde houten plaat achter plexiglas ook goed. In mijn vorige ontwerp had ik een metalen plaat op een paar spacers gemaakt zodat er ook lucht achter de metalen plaat langskon
- Het ontwerp van 12 Ambachten heeft een zonneschoorsteen die ook zwart geschilderd is en waar nog een transparante buis omheen zit met een beetje ruimte ertussen. Is dat echt nodig / hoeveel zou dat toevoegen?
- Bij mijn vorige droger had ik het probleem dat 's nachts de temperatuur-daling ervoor zorgde dat vochtige producten gingen schimmelen. Dat zou ik willen voorkomen om zo bijv. ook kleinfruit te kunnen drogen. Als mensen ideeën hebben hier iets tegen te doen?
- Heeft het bij dit up-down-up ontwerp nog zin om veldkeien toe te voegen?
Dank alvast voor de gedachten / input en dan dus in ieder geval op het gebied van de keuze voor welk van de 2 manier van luchtstroom.
gr.,
Alef