Stampleem

[ritsaert snijder]

Overal bouw ik zo licht mogelijk (lichtleem met een kern van riet) maar centraal in het huis wil ik tegenover de kachel een massief stampleem muurtje bouwen. De massa vangt dan de warmte op en straalt het door.

Ik weet alleen niet goed hoe dik ik de leem ga maken. Ik heb gelezen dat je het aardvochtig moet maken en dan goed moet aandrukken. Ik neig er zelf naar om er ook wat vochtiger materiaal bij te doen.

Iemand ervaring?

[deleted]

Rits,
Geen ervaring ermee, maar ik ben wat opzoekwerk aan het doen ivm lichtleem en kwam ik toevallig vanaag bij dit boek uit. Staat ook alles in ivm stampleem. En in het Engels:

http://archive.org/download/Gernot_Mink ... _Earth.pdf

Een aanrader voor de digitale bibliotheek in ieder geval.

G

[ritsaert snijder]

G.
super!
Leest ook lekkerrrrr!
Ritsaert

ps ik ben een stuk voor de wiki aan het schrijven over leem (met Dano), wil jij als kritische lezer er naar kijken en iets schrijven over de emissiviteit?

[holtere]

Lijkt me dat je helemaal niet zo moeilijk hoeft te doen....
Koop ongebakken stenen bij de steenfabrikant (of maak ze zelf) en metsel ze met kalk tot een muur!

In ons huis staan nog muren van ver over de 120 jaar oud op dezelfde manier gemaakt. Ik zie geen verschil met stampleem?

Grz,
Holtere

[hotglass]

Holtere,

Ik begrijp uit allerlei documentatie dat je leemstenen met leemmortel metselt.
Vanwaar nu je keuze(?) voor kalk?


Groet,

Ed

[ritsaert snijder]

Holtere,
Ik heb mijn nieuwe muren met leem gemaakt. Dat bevalt me prima. Ik ben nu bezig met de toplaag van deze muren. Daar kan ik alleen hele zuivere leem voor gebruiken. Ik heb nog wel een hoop "afval" leem met restjes riet. Daar wou ik stampleem van maken voor dat ene muurtje.

Dus voor mij is dit een logische keuze. Komt nog bij dat er ook nog een stuk muurverwarming in komt. Dat lukt niet met stenen.

Maar alle bronnen geven aan dat je de stampleem aardvochtig moet maken. Vervolgens goed en zorgvuldig aanstampen. Dat moet voldoende binding geven.

Ik moet zeggen dat ik een echte leemfan ben geworden. Laatst moest ik een stukje stucen met gips...maar daar wordt ik helemaal niet blij van.

[holtere]

@ Hotglass,

Ik begrijp uit allerlei documentatie dat je leemstenen met leemmortel metselt.
Vanwaar nu je keuze(?) voor kalk?

Nee, ik heb er zelf niets aan of meegedaan. De muren zijn al meer dan 120 jaar oud. Overigens kan het goed zijn dat de ongebakken kleistenen met klein gemetseld zijn maar een deel ook met kalk! Het was en is een ratjetoe. De ongebakken stenen noemen ze hier Mönniken. De buitenmuren zijn steens. Frappant is het om te zien dat de stenen die aan de buitenkant te zien zijn hard en gesinterd zijn. De lagen aan de binnenzijde zijn veel zachter gebakken tot zeer zacht zelfs. Dat was een kwestie van geld en zuinig zijn. Stenen bakken was duur vanwege hout en het werk dat er nodig was om te stoken. Het stookproces was zo grof dat een deel van de gestookte partij stenen hard uit de oven kwam en een ander deel was nog maar net gebakken. Daarna werd het uitgesorteerd naar doel. Muren die niet aan regen blootstonden werden grotendeels uit ongebakken stenen opgetrokken. Goedkoop omdat die muren snel en efficiënt op te trekken zijn en er geen stookkosten zijn.

Grz,
Holtere

[T29515]

Hallo,

Ik ben opzoek naar mensen met ervaring met het bouwen met stampleem gestabiliseerd met kalk. Mijn voornaamste probleem ligt bij het vinden van de juiste soorten silt en klei.

Wie zou mij kunnen helpen?

een massief stampleem muurtje bouwen.

Is het muurtje gelukt?

Groeten,

Thomas

[ritsaert snijder]

Jazeker!
Is een stuk binnenmuur voor de Finoven geworden en is een mooie buffer voor de warmte, zit ook nog muurverwarming in (beetje transport van de warmte naar de rest van het huis). Is goed te doen...wel tijdrovend!

Ik heb een deel met kalk gedaan maar ik zag de meerwaarde niet in. De leem is stevig genoeg. Ik heb de muur wel geverfd met kalk.

Ik heb natuurleem gebruikt aangevuld met metselzand.Als je in dit forum zoekt naar leem dan is er veel te vinden over testjes enzovoorts.

[Pietje]

De proefjes om je leem te beoordelen staan hier: http://wiki.ecologieforum.eu/Leem

[T29515]

De rede waarom ik geïnteresseerd ben in de met kalk gestabiliseerde variant is omdat ik voor een project onderzoek doe naar de bouwtechniek van een Tibetaans dorpje uit Nepal genaamd Lo Manthang. Als ik naar de beschrijving van rammed earth(=stampleem) kijk word er benadrukt dat er ± 5% cement/kalk toegevoegd moet worden voor stabilisatie.

Maar volgens jou (Ritsaert) is de kalk overbodig?

Pietje bedankt voor de link, ik wil even iets zeker weten. Op de site van ecowiki word leem beschreven als een mengsel van klei, silt en zand terwijl de beschrijving van rammed earth ook aangeeft dat er grind in de mix moet. (zie afbeelding) Is de grind overbodig of waarvoor dient deze?

Nog een andere vraag. Kan ik leem zomaar opzoeken en dan opgraven? Ik heb begrepen dat ik soort standaard leem kan kopen online maar het lijkt mij heel leuk om locale materialen te gebruiken. (regio Eindhoven)

Allebij nogmaals hartstikke bedankt jullie helpen mij enorm.

Groet, Thomas

[Dutch John]

Misschien werd de kalk toegevoegd omdat de leem te schraal was en kalk toevallig lokaal voorhanden was? Je kunt het best een aantal proefstukken maken met verschillende mengsels. Verder is de bijbel van Gernot Minke een dankbare bron van informatie. http://www.rivendellvillage.org/Building_With_Earth.pdf

Groet,
DJ

[Pietje]

Vraag 5 mensen naar de samenstelling van leem en je krijgt 6 antwoorden...
Volgens de bodemkunde is leem een mengsel van klei (lutum) en silt (de kleinste zandfractie). Maar in de praktijk zitten er altijd nog andere fracties bij. Vandaar het bekende duitse grafiekje met de benamingen van klei/silt/zand-verhoudingen.
Ik kan me voorstellen dat in de bergen grind makkelijker voorhanden is dan zand. Grind is afgerond, en daarmee niet makkelijk mee te bouwen. Dat kan met kalk weer opgevangen worden, en als die weer makkelijk voorhanden is, dan ga je daar me aan de slag.

(Een proefje doen met wat je hebt is makkelijker dan zoeken naar andere grondstoffen )

[T29515]

Goed, de rede van de kalk is me nu helemaal duidelijk. Ik begin nu wat beter te begrijpen wat elk materiaal in de mix als functie heeft. Dankje DJ voor je PDF ik ga er morgen eens doorheen.

Aan recepten heb ik niet veel dat is me duidelijk. Ik ga zo snel mogelijk Leem zoeken. Is de gedroogde/gemalen leem van Oskam is goed genoeg? Anders moet ik een plek zien te vinden waar de leem ligt en dan graven maar.

Ik heb vandaag een test geprobeerd te maken met klei waarmee ik keramiek gemengd met zand en wat grind maar twijfel of ik dit nu wel kan gebruiken aangezien er helemaal geen silt bij zit.

Groeten,

Thomas

[Dutch John]

Silt is slechts vulling van een soort die niet veel bijdraagt aan de sterkte. Soort heel fijn, maar rond zand. Een kleine hoeveelheid verzwakt het mengsel niet, teveel wel.
De kant en klaar mengsels zijn nogal duur en daarom meestal bedoeld voor stucwerk ipv volle muren of vloeren. Metselzand en steenovenklei zijn relatief makkelijk te verkrijgen en komen op 20-30 euro/m3 als je het per vrachtwagen laat komen. Alle mogelijke mengsels laten zich maken met pure klei, metselzand en eventueel een wapening als gehakseld stro. Naast samenstelling is verdichten van leem tijdens de verwerking erg belangrijk. Eenmaal droog mag je er met je nagels niets af kunnen krabben.

Groet,
DJ